دیسک کمر چگونه به وجود می آید؟
- توسط : نویسنده سایت
بیماری دیسک کمر یا به صورت علمیتر فتق دیسک بینمهرهای، یکی از عوارض نسبتا شایع ستون فقرات است که در اثر بیرونزدگی مایع داخلی دیسک از حلقه خارجی آن و فتق دیسک بینمهرهای به وجود میآید و افراد مبتلا را دچار مشکل میکند. کلینیک فوق تخصص دیسک کمر نسخه متشکل از کلینیک کمر درد ، کلینیک ارتوپدی و کلینیک فوق تخصص ستون فقرات با بهره گیری از دکتر فوق تخصص دیسک کمر در تهران و دکتر متخصص کمر درد بهترین راه کار هارا برای درمان کمر درد برای همیشه ارائه میدهند.
بر خلاف تصور عوام، تنها راه درمان دیسک کمر انجام عمل جراحی نیست و تیمدرمانی مرکز ارتوپدی بیشتر بیماران مبتلا به دیسک کمر را با روشهای کمتهاجمی و کمخطر مداوا می کنند.
دیسک کمر چیست؟
قبل از آشنایی با دیسک کمر و درمان کمر درد ابتدا باید به خوبی با ساختمان ستون فقرات آشنا شوید و سپس به موضوع دیسک کمر بپردازیم. ستون مهره ها، محور مرکزی بدن را تشکیل داده و از قاعدهی جمجمه شروع میشود و در تمامی طول گردن و طول تنه امتداد دارد. در کودکان تعداد مهرههای ستون فقرات، ۳۳ عدد است اما در افراد بالغ پنج تای ما قبل آخر بهم جوش خورده و استخوان خاجی را تشکیل میدهند و ۴ مهره ی آخر نیز بههم جوش خورده، استخوان دنبالچه را بهوجود میآورند؛ بنابراین، تعداد مهرههای ستون فقرات در افراد بالغ به ۲۴ قطعه کاهش مییابد.
از ۲۴ مهره ی آزاد، ۷ عدد مهرههای گردن، ۱۲ عدد مهرههای پشتی و ۵ عدد مهرههای کمر را تشکیل میدهند. مهرههایی که درساختار قفسه سینه شرکت دارند. مجموع سوراخهای مهرهای، مجرای مهرهای نامیده میشود که در آن نخاع جای دارد.
همهی این مهرهها توسط یک دیسک محافظت میشوند. دیسک، این مهرهها را در برابر شوکهای ناشی از فعالیتهای روزانه مانند راه رفتن، بلندکردن اجسام سنگین و چرخشهای ناگهانی بدن، محافظت میکند. اگر دچار دردکمر باشید، حتما این جمله را از اطرافیان خود شنیدهاید که میگویند: «دیسک کمر است» اما به جرات هرگز نمی توان گفت که هر کمر دردی دیسک کمر است هرچند شایع ترین علت کمردرد در جوامع مختلف فتق دیسک یا دیسک کمر است که بیش از ۹۰ درصد علل کمردردها را تشکیل می دهد. و عمدتاً در سنین ۳۵ تا ۵۵ سالگی رخ می دهد که البته تشخیص ان نیازمند شناخت بهتر دیسک است .دیسکهای محافظ، شامل دو بخش هستند : یک بخش نرم و ژلاتینی داخلی و یک حلقهی سخت خارجی. انواع آسیبها یا ضعف ستون فقرات میتواند باعث بیرونزدگی مایع داخلی از حلقهی خارجی آن شده و این بیرون زدگی باعث درگیر شدن اعصاب کناری و احساس درد شدید بیمار در ناحیه کمر می شود. این عارضه معمولا موجب ضعف عملکرد دیسک و فتق دیسک بین مهرهای شده که در اصطلاح عامیانه بهعنوان دیسک کمر شناخته میشود اما در واقع بیرونزدگی دیسک کمر یا ضعیف شدن آن است که ستون فقرات را دچار مشکل میکند و معمولا دردناک و ناراحتکننده خواهد بود. در صورتیکه دیسک آنچنان ضعیف شود که به اعصاب نخاعی فشار وارد کند، فرد ممکن است، بیحسی یا درد را در امتداد عصب مبتلا، تجربه کند. و نهایتا درتعدادی از موارد فرد بیمار ناچار است برای برداشتن قسمتی از دیسک یا ترمیم آن، از جراحی های ستون فقرات و دیسک توسط دکتر فوق تخصص دیسک کمر یا بهترین جراح دیسک کمر در تهران بهره بگیرد .
علائم دیسک کمر
دیسک کمر معمولا با علایم زیر همراه است:
• درد و بیحسی، اغلب در یک سمت بدن؛
• دردی که به دست یا پا هم کشیده میشود؛
• دردی که شبها یا با انجام حرکات خاص شدت میگیرد؛
• دردی که بعد از نشستن یا بلند شدن بیشتر میشود؛
• دردی که بعد از پیادهرویهای کوتاه به وجود میآید؛
• ضعف عضلانی غیرقابل توصیف؛
• مورمور شدن، درد یا سوزش در مناطق آسیبدیده.
برای درمان دیسک کمر به چه پزشک متخصصی مراجعه کنیم؟
گرچه به نظر میرسد که ریشهیابی درد کمر و ستون فقرات باید از سوی پزشک متخصص ارتوپد صورت بگیرد، اما باید بدانید که در کنار متخصصان ارتوپد، جراحان مغز و اعصاب نیز در زمینه مشکلات ستون فقرات فعالیت میکنند.
البته ارتوپدها بیشتر به تشخیص و درمان انحرافات ستون فقرات به همراه درمان بیماریهای دیسک و تومورهای ناحیه کمر و ستون فقرات میپردازند.
برای درمان دیسک کمر چه کار هایی لازم است؟
اولین و مهمترین گام در درمان مبتلایان به دیسک کمر، استراحت است که در روزهای اول به صورت مطلق بوده و بهتر است بیمار هیچ نوع حرکتی نداشته باشد. اما در روزهای بعدی به صورت نسبی به معنی حرکات محدود در منزل است.
دارو درمانی جزء مهمی از درمان دیسک کمر است. برخلاف آنچه تصور میشود تجویز دارو فقط برای کنترل درد نیست گرچه کنترل درد هم از اهمیت زیادی برخوردار است، ولی داروهای مورد استفاده در واقع، کاهش التهاب موضعی در ناحیه دیسک و عصب مجاور آن را هدف قرار میدهد و به دنبال آن درد بیمار هم کاهش مییابد.
بعد از درمان اولیه و بهبود نسبی علائم، از روش های فیزیوتراپی، آب درمانی و ورزش برای تکمیل درمان دیسک کمر بدون جراحی و جلوگیری از بازگشت درد استفاده میشود.
ستون مهره ها یا ستون فقرات از 33 مهره تشکیل شده است که توسط دیسک های اسفنجی از هم جدا شده اند. ستون فقرات به 4 ناحیه تقسیم می شود:
- ستون فقرات گردنی: 7 مهره اول که در گردن قرار دارند
- ستون فقرات سینه ای: 12 مهره بعدی که در ناحیه قفسه سینه قرار دارند
- ستون فقرات کمری: 5 مهره بعدی که در قسمت پایین کمر قرار دارند
- ستون فقرات خاجی: پایین ترین 5 مهره، که در زیر کمر قرار دارد، همچنین شامل 4 مهره است که استخوان دنبالچه (دنباله) را تشکیل می دهند.
- ستون فقرات کمری از 5 بخش استخوانی در ناحیه کمر تشکیل شده است که در آن بیماری دیسک کمر رخ می دهد.
- دیسک برآمده. با افزایش سن، دیسک بین مهره ای ممکن است مایع خود را از دست داده و خشک شود. با این اتفاق، دیسک اسفنجی (که بین قسمت های استخوانی ستون فقرات قرار دارد و به عنوان یک ضربه گیر عمل می کند) فشرده می شود. این ممکن است منجر به شکستگی حلقه بیرونی سخت شود. این به هسته یا داخل حلقه اجازه می دهد تا بیرون بزند. به این دیسک برآمده می گویند.
- پارگی یا فتق دیسک. همانطور که دیسک به شکستن ادامه می دهد، یا با فشار مداوم بر ستون فقرات، هسته پالپوس داخلی ممکن است در واقع از حلقه پاره شود. این یک دیسک پاره شده یا فتق است. سپس تکه های مواد دیسک می توانند روی ریشه های عصبی واقع در پشت فضای دیسک فشار بیاورند. این می تواند باعث درد، ضعف، بی حسی یا تغییر در حس شود.
بیشتر فتقهای دیسک در قسمت تحتانی ستون فقرات کمری، بهویژه بین مهرههای چهارم و پنجم کمری و بین مهره پنجم کمری و مهره اول خاجی (سطوح L4-5 و L5-S1) اتفاق میافتد.
علت بیماری دیسک کمر چیست؟
بیماری دیسک کمر به دلیل تغییر در ساختار دیسک نرمال ایجاد می شود. بیشتر اوقات، بیماری دیسک در نتیجه پیری و شکسته شدن طبیعی دیسک رخ می دهد. گاهی اوقات، آسیب شدید می تواند باعث فتق دیسک طبیعی شود. همچنین آسیب ممکن است باعث بدتر شدن فتق دیسک شود.
خطرات بیماری دیسک کمر چیست؟
اگرچه سن شایع ترین خطر است، اما عدم تحرک بدنی می تواند باعث ضعیف شدن عضلات پشت و شکم شود که ممکن است به درستی از ستون فقرات حمایت نکنند. صدمات کمر نیز زمانی افزایش مییابد که افرادی که معمولاً فعالیت بدنی ندارند در فعالیتهای بیش از حد سخت شرکت کنند. کارهایی که نیاز به بلند کردن اجسام سنگین و پیچاندن ستون فقرات دارند نیز می توانند باعث آسیب به کمر شوند.
بیماری دیسک کمر چگونه تشخیص داده می شود؟
علاوه بر یک تاریخچه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی توسط فوق تخصص دیسک کمر یا متخصص کمر ممکن است یک یا چند مورد از آزمایشات زیر را انجام دهید:
- اشعه ایکس. آزمایشی که از پرتوهای انرژی الکترومغناطیسی نامرئی برای تولید تصاویری از بافتهای داخلی، استخوانها و اندامها بر روی فیلم استفاده میکند.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی). روشی که از ترکیبی از آهنرباهای بزرگ، فرکانس های رادیویی و کامپیوتر برای تولید تصاویر دقیق از اندام ها و ساختارهای بدن استفاده می کند.
- میلوگرام. روشی که از رنگ تزریق شده به کانال نخاعی استفاده می کند تا ساختار به وضوح در اشعه ایکس قابل مشاهده باشد.
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن یا سی تی اسکن نیز نامیده می شود). یک روش تصویربرداری که از اشعه ایکس و فناوری کامپیوتری برای تولید تصاویر افقی یا محوری (اغلب برش هایی از بدن) استفاده می کند. سی تی اسکن تصاویر دقیقی از هر قسمت از بدن، از جمله استخوان ها، ماهیچه ها، چربی ها و اندام ها را نشان می دهد. سی تی اسکن جزئیات بیشتری نسبت به اشعه ایکس عمومی دارد.
- الکترومیوگرافی (ای ام جی). تستی که پاسخ عضلانی یا فعالیت الکتریکی را در پاسخ به تحریک عصب عضله اندازه گیری می کند.
بیماری دیسک کمر چگونه درمان می شود؟
به طور معمول، درمان محافظه کارانه اولین خط درمان برای مدیریت بیماری دیسک کمر است. این ممکن است شامل ترکیبی از موارد زیر باشد:
- استراحت در رختخواب
- آموزش مکانیک مناسب بدن (برای کمک به کاهش احتمال بدتر شدن درد یا آسیب به دیسک)
- فیزیوتراپی، که ممکن است شامل اولتراسوند، ماساژ، تهویه و برنامه های ورزشی باشد
- کنترل وزن
- استفاده از پشتیبان کمری ساکرال
- دارویی برای کنترل درد و شل کردن عضلات
اگر این اقدامات با شکست مواجه شد، ممکن است برای برداشتن فتق دیسک به جراحی توسط دکتر فوق تخصص دیسک کمر یا همان متخصص کمر نیاز داشته باشید. جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. جراح متخصص ستون فقرات یا دکتر فوق تخصص دیسک کمر شما برشی در ناحیه کمر شما بر روی ناحیه ای که دیسک در آن فتق شده است ایجاد می کند. ممکن است مقداری از استخوان پشت ستون فقرات برای دسترسی به دیسک برداشته شود. جراح متخصص ستون فقرات شما قسمت فتق دیسک و هر قطعه شل اضافی را از فضای دیسک خارج می کند.
پس از جراحی توسط دکتر فوق تخصص دیسک کمر ممکن است برای جلوگیری از فتق دیسک دیگر، برای چند هفته در حین بهبودی از فعالیت محدود شوید. جراح متخصص ستون فقرات شما در مورد هرگونه محدودیت با شما صحبت خواهد کرد و برای ادامه درمان شما را به کلینیک فوق تخصص ستون فقرات یا کلینیک فوق تخصص دیسک کمر در تهران معرفی میکند
عوارض دیسک کمر چیست؟
بیماری دیسک کمر می تواند باعث درد پشت و پا شود که در فعالیت های روزانه اختلال ایجاد می کند. می تواند منجر به ضعف یا بی حسی پا و مشکل در کنترل روده و مثانه شود که متخصص کمر باید ان را کنترل کند و دیسک کمر خفیف را زود درمان کند تا پیشرفته نشود.
آیا می توان از بیماری دیسک کمر پیشگیری کرد؟
حفظ وزن مناسب، شرکت در ورزش منظم و استفاده از وضعیت بدنی خوب می تواند خطر ابتلا به بیماری دیسک کمر را کاهش دهد.
زندگی با بیماری دیسک کمر:
درمان محافظه کارانه نیاز به صبر دارد. اما پیروی از برنامه درمانی خود می تواند کمردرد را کاهش دهد و احتمال بدتر شدن درد یا آسیب به دیسک را به حداقل برساند. اقدامات محافظه کارانه و جراحی هر دو زمان می برد تا موثر باشد.
چه زمانی باید با متخصص درد کمر و یا دکتر فوق تخصص دیسک کمر خود تماس بگیرم؟
اگر درد شما افزایش یافت یا اگر در کنترل روده یا مثانه دچار مشکل شدید، با پزشک متخصص کمر خود تماس بگیرید.
نکات کلیدی در مورد بیماری دیسک کمر:
- بیماری دیسک کمر ممکن است زمانی رخ دهد که یک دیسک در ناحیه کمر ستون فقرات از بین ناحیه استخوانی ستون فقرات برآمده یا فتق کند.
- بیماری دیسک کمر باعث کمردرد و درد و ضعف پا می شود که با حرکت و فعالیت بدتر می شود.
- اولین قدم در درمان کاهش درد و کاهش خطر آسیب بیشتر به ستون فقرات است.
- اگر درمان محافظه کارانه تر شکست بخورد، ممکن است جراحی در نظر گرفته شود.