سردرد به عنوان یک درد ناشی از سر یا گردن قسمت فوقانی بدن تعریف می شود. درد از بافت ها و ساختارهایی نشات می گیرد که جمجمه یا مغز را احاطه کرده اند ، زیرا خود مغز هیچ اعصابی ندارد که به احساس درد ( فیبرهای درد ) منجر شود.

سردرد

سردرد یکی از شایع ترین مشکلات جامعه بشری است. طبق مطالعات انجام شده بیش از ٩۰ درصد مردان و بیش از ٩۰ درصد زنان، در طول زندگی یکی از انواع سردرد را تجربه می کنند و این مشکل در صورت داشتن زمینه ارگانیک، تهدید کننده جدی سلامت و حتی حیات فرد است و در صورت مزمن بودن و نداشتن زمینه ارگانیک، به شدت از کیفیت زندگی فردی و اجتماعی فرد می کاهد زیرا بیش از ٩۰ درصد بیماران میگرنی در اثر شدت علائم دچار اختلال عملکرد و بیش از ۵٣ درصد آن ها در طی حملات دچار ناتوانی شدید و نیاز به استراحت می شوند.

انواع سردرد

سردردها به دو گروه کلی تقسیم می شوند:

گروه اول: سردردهایی نظیر میگرن، سردردهای تنشی و سردردهای سینوسی هستند که معمولا مزمن بوده و اینکه مورد تهدید کننده ای ندارد اما کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار می دهد.

سردردهای تنشی

سردردهای تنشی  معمول‌ترین نوع سردردها هستند و در سه‌ چهارم بزرگسالان رخ می‌دهند. در بیشتر موارد این سردردها از لحاظ شدت، ملایم تا متوسط هستند و به طور مکرر رخ می‌دهند. ولی در بعضی موارد افراد معدودی هستند که دچار سردردهای تنشی شدید می‌شوند و بعضی از آنها ۳ تا ۴ بار در هفته دچار این نوع سردرد می‌شوند.

سردردهای تنشی معمول، فشار و درد مبهمی در دو طرف سر ایجاد می‌کنند. افرادی که دچار سردردهای تنشی شدید می‌شوند ممکن است احساس کنند که سرشان در یک گیره قرار گرفته است. درد ممکن است به گردن و شانه‌ها هم سرایت کند. سردردهای تنشی می‌توانند بر اثر خستگی، فشار احساسی یا مشکلی در ماهیچه‌ها و مفاصل گردن یا فَک، تحریک شوند. این نوع سردرد اغلب ۲۰ دقیقه تا ۲ ساعت طول می‌کشد.

سردرد میگرنی

نوعی شدید از سردرد که می تواند با تهوع، استفراغ، و حساسیت به نور و صدا همراه باشد. سردردهای میگرنی می توانند در هر جایی برای چند دقیقه تا چند ساعت رخ دهند. برخی افراد ممکن است توهم دیداری، مانند هاله ها یا نقطه های نورانی، یا اختلال در بویایی، لامسه، چشایی و بی حسی را تجربه کنند. پس از بین رفتن میگرن نیز فرد ممکن است احساس خستگی یا ناتوانی در تمرکز داشته باشد.

سردرد سینوسی:

این نوع سردرد زمانی رخ می دهد که سینوس ها مسدود یا ملتهب شده باشند. درد می تواند پشت گونه ها، بینی، و چشم ها احساس شود و زمانی که فرد سر خود را به سمت جلو خم می کند یا از خواب بیدار می شود می تواند بدتر شود. دلایل شایع سردرد سینوسی شامل واکنش های آلرژیک، عفونت، یا با احتمال کمتر، یک تومور می شوند. نشانه ها می توانند بسیار شبیه به میگرن باشند. این دردها به ندرت خودشان از بین می روند. اگر آلرژی دارید، آنتی هیستامین می تواند به کاهش درد کمک کند. در دیگر موارد، بهترین درمان، مراجعه به پزشک است تا آنتی بیوتیک مناسب برایتان تجویز کند.

سردردهای ناشی از مصرف بیش از حد داروها

این نوع سر درد در بیمارانی رخ می دهد که مصرف بیش از حد داروهای تسکینی برای سردرد خود دارند و در کسانی رخ می دهد که حداقل به مدت سه ماه مصرف روزانه منظم داروهای تسکین دهنده سردرد به ویژه ارگوتامین، تریتان ها، مخدرها یا ترکیبی از آنها را دارند. البته این نوع سردرد، ممکن است الگوی متفاوتی از سردردهای قبلی بیمار نداشته باشد اما بیمار به این نتیجه رسیده که اگر چه این داروها تسکین موقتی در سردرهای وی ایجاد کرده اند، اما به جایی رسیده که در حال حاضر بیش از ١۵ روز در یک ماه سردرد دارد.

درمان این بیماران، یک درمان چند وجهی وابسته مشکل است. یک جز مهم درمان این بیماران بخش غیر دارویی است که شامل تغییر شیوه زندگی به صورت ورزش منظم، ترک سیگار، ایجاد نظم در خواب و غذا خوردن، محدودیت عدم مصرف کافئین و استفاده از تکنیک های ریلکسیشن و پروسیجرهایی نظیر بیوفیزیک است. بخش مهم دیگر ارزیابی و اصلاح افسردگی، اضطراب و اختلالات خواب است که در بیش از ۵۰ درصد بیماران وجود داشته و به شدت در روند درمان اختلال ایجاد می کند.

به عنوان یک اصل باید در نظر داشت که درمان مسکن بیش از حد استفاده شده قطع شود و البته این مرحله حتما باید تحت نظر پزشک صورت گیرد که بیمار دچار عوارض خطرناکی به دنبال قطع دارو نشود.

سپس یک دوره موقت کوتاه مدت مصرف کورتیکواستروئید تجویز می شود که در این مرحله می تواند کمک کننده باشد و پس از آن نیز بیمار باید وارد دوره پیشگیرانه شود که این مرحله نیز حتما باید تحت نظر پزشک ادامه یابد و یک پروسه حداقل چند ماهه است.

سردرد خوشه ای

بیمارانی که این نوع سردرد را تجربه می کنند ار دوره هایی از سردرد شاکی هستند که چند هفته تا چند ماه طول می کشد و در این دوره ها فرد در طول روز ١ تا ٣ بار (گاهی بیشتر) دچار اپیزودهایی از سردرد می شوند که در عرض ۵تا ١۰ دقیقه به اوج می رسد و از ۴۵ تا ١٢۰ دقیقه طول می کشند.

این سردردها عموما یک طرفه و شدید بوده و در ناحیه گیج گاهی یا پشت چشم حس می شوند و همراه با آن قرمزی چشم و اشک ریزش، تعریق شدید، احساس گر گرفتگی و حتی افتادگی پلک در همان سمت سردرد رخ می دهد.

گروه دوم: سردردهای ثانویه هستند که به دنبال مشکلاتی نظیر تومورهای مغزی، مشکلات عروقی و خون ریزی ها، تروماهای سر و گردن، عفونت ها و... رخ می دهند که اتفاقا این گونه سردردها نیاز به ارزیابی های تشخیصی و درمانی دقیق و مرتبط داشته و تهدید کننده محسوب می شوند.

در مجموع ارزیابی و درمان انواع مختلف سردرد، از نیازهای جامعه امروزه بوده و ما نیز در همین راستا بر آنیم که در کلینیک سردرد نسخه، با تمرکز بر این مشکل سهمی در این راه داشته باشیم.

فرآیند درمان در کلینیک سردرد نسخه

شما در بدو ورود در کلینیک سردرد توسط متخصص مغز و اعصاب (نورولوژیست) ویزیت و معاینه می شوید. در ارزیابی اولیه اگر متخصص مغز و اعصاب مورد مشکوکی در شرح حال یا معاینات شما یافت، جهت انجام پروسیجرتشخیصی مرتبط (مانند ام آر آی یا سی تی اسکن) به مراکز مربوطه ارجاع خواهید شد و حسب مورد یافته شده در مورد شما تصمیم گیری خواهد شد.

در صورتی که در ارزیابی اولیه و یا پس از انجام اقدامات تشخیصی، نتیجه بر آن شد که سردرد شما جز سردردهای مزمن مانند میگرن یا سردردهای تنشی بوده و فاقد هر گونه زمینه خطرناک و تهدید کننده است شما به سمت درمان دارویی و ارزیابی روان شناختی و در صورت نیاز پروسیجرهای کمکی نظیر آر تی ام اس هدایت خواهید شد و به صورت دوره ای درمان شما مورد پایش قرار خواهد گرفت تا در صورت لزوم جهت افزایش یا کاهش مقدار و تعداد داروها، تغییر آنها و یا سایر موارد تصمیم گیری شود.

در مجموع امید داریم که با انجام درمان های استاندارد و در شرایط استاندارد، بتوانیم در کاهش سردرد که یکی از ١۰ مشکل شایع در مراجعه پزشکان است، گامی برداریم.